Een gezonde leefstijl
Oliën en vetten zijn belangrijk voor een goede gezondheid. Ze zijn onmisbaar voor het functioneren van het lichaam. Oliën en vetten voorzien ons van bepaalde vitamines en essentiële vetzuren en geven energie. In een gezonde leefstijl spelen vetten een belangrijke rol.
Een gezonde leefstijl
Gezond eten vormt samen met voldoende bewegen de basis voor een gezond gewicht en lichaam. Dat zorgt weer voor een kleinere kans op chronische ziekten, zoals hart- en vaatziekten en diabetes type 2. De Schijf van Vijf van het Voedingscentrum laat zien hoe een gezond eetpatroon eruit ziet. Oliën en vetten horen daarbij.
De 5 belangrijkste regels voor een gezonde leefstijl zijn:
- niet roken
- voldoende bewegen
- een gezond gewicht
- geen alcohol of in ieder geval niet meer dan één glas per dag
- gezond en gevarieerd eten
Vetten en gezondheid
Oliën en vetten zijn van belang voor een optimale gezondheid en passen in een gezonde leefstijl. In een gezonde voeding komt ongeveer 1/3 van alle calorieën uit vet. Vet levert energie en bevat belangrijke stoffen voor ons lichaam, zoals essentiële vetzuren en de vitamines A, D E en K. Deze vitamines zijn in vet oplosbaar en krijg je alleen binnen door het eten van vet.
Vetzuren
Voedingsmiddelen met oliën en vetten bevatten altijd zowel onverzadigde- als verzadigde vetzuren. De verhouding tussen onverzadigde- en verzadigde vetzuren in een voedingsmiddel bepaalt de eigenschappen van het product, en is van invloed op de gezondheid. Oliën en vetten die zacht of vloeibaar zijn bij kamertemperatuur, zoals een plantaardige olie of halvarine uit een kuipje, bevatten in verhouding meer onverzadigde vetzuren. Harde vetten, zoals roomboter of kokosolie, bevatten in verhouding meer verzadigde vetzuren.
Indeling vetzuren:
Essentiële vetzuren
Sommige vetzuren zijn essentieel. Je hebt ze nodig, maar het lichaam kan ze niet zelf maken. Je moet ze uit de voeding halen. Essentieel zijn de onverzadigde vetzuren linolzuur (omega 6) en alfa-linoleenzuur (omega 3). Linolzuur zit vooral in plantaardige oliën, alfa-linoleenzuur vind je onder andere in walnoten en lijnzaad, lijnzaadolie, sojaolie en koolzaad-/raapzaadolie. Beide essentiële vetzuren zitten ook in de meeste halvarines, margarines en vloeibare bak- en braadproducten.
Andere belangrijke omega 3-vetzuren zijn eicosapentaeenzuur (EPA) en docosahexaeenzuur (DHA). Deze komen vooral voor in vis en worden daarom ook wel visvetzuren genoemd. Omega 3-vetzuren spelen een rol bij de groei, de hersenfunctie en het zenuwstelsel.
VVDO: Vervang Verzadigd Door Onverzadigd
Wanneer je voedingsmiddelen met veel verzadigde vetzuren vervangt door voedingsmiddelen met veel onverzadigde vetzuren verlaag je je LDL-cholesterolgehalte, een van de risicofactoren voor het ontwikkelen van hart- en vaatziekten. Het vervangen van verzadigde vetzuren door geraffineerde koolhydraten (suikers) levert mogelijk geen gezondheidswinst op.
Onverzadigde vetten zitten vooral in plantaardige oliën, in margarines en halvarines, in noten, en in vette vis. Verzadigde vetten krijg je vooral binnen door het eten van volle zuivelproducten, kaas, vlees, snacks en koekjes. Om het risico op hart- en vaatziekten te verlagen, vervang je boter, harde margarine en harde bak- en braadproducten door zachte margarine, vloeibare bak- en braadproducten en plantaardige oliën.
Transvetzuren
Transvetzuren verhogen het LDL-cholesterolgehalte in het bloed. Gelukkig komen deze vetzuren nauwelijks meer in de voeding voor.
