Bescheiden beschermend effect van omega 3- en omega 6-vetzuren op kanker

De relatie tussen vetzuren in het bloed en het voorkomen van kanker
Studies over de relatie tussen vetten en het ontstaan van kanker laten vaak wisselende resultaten zien. Er zijn vaak grote verschillen in studieopzet, waardoor het lastig is ze onderling te vergelijken. En soms zijn ze ook te klein van opzet, of is de kwaliteit onvoldoende om wetenschappelijk overtuigende conclusies te kunnen trekken. De onderzoekers van de University of Georgia (USA) hebben toegang tot de data van de UK Biobank, een grootschalige, langlopende cohortstudie met ruim 253.000 deelnemers die bij aanvang gemiddeld 56 jaar waren. Voor dit cohort werden zij gemiddeld 12,9 jaar gevolgd. Gedurende deze periode werden bijna 30.000 gevallen van kanker vastgesteld. In een eerdere studie hebben de onderzoekers reeds aangetoond dat de circulerende niveaus van omega 3- en omega 6-vetzuren in bloedplasma beide omgekeerd geassocieerd waren met de totale sterfte aan kanker. In deze studie onderzochten zij de associaties tussen deze, evenals hun onderlinge verhouding (d.w.z. omega 6:omega 3), met de incidentie van totale en 19 plaatsspecifieke kankers.

Resultaten
De onderzoekers vonden dat hogere plasmawaarden van zowel omega 3- als omega 6-vetten geassocieerd waren met een licht verlaagd algemeen risico op kanker. Voor omega 6 was dit 2% (HR = 0,98; 95% CI: 0,96–0,99), voor omega 3-vetten 1% (HR = 0,99; 95% CI: 0,97–1,00). Bij de analyse van 19 specifieke kankersoorten vonden de onderzoekers dat hoge omega 6-niveaus geassocieerd waren met een lager risico op het voorkomen van 14 soorten kanker, waaronder darm-, maag-, long-, hersen- en blaaskanker. Hoge omega 3-niveaus waren geassocieerd met een lager risico op het ontstaan van 5 kankersoorten, waaronder ook darm- en longkanker. Als enige was prostaatkanker positief geassocieerd met hogere omega 3-niveaus (HR per SD = 1,03; 95% CI = 1,01–1,05). Vier soorten kanker (waaronder borst- en eierstokkanker) waren niet geassocieerd met omega 3-vetzuren noch met omega 6-vetzuren.

Voor wat betreft de verhouding omega 6:omega 3 geven de onderzoekers aan dat eerdere bevindingen over de mogelijk positieve associatie hiervan met het voorkomen van kanker waarschijnlijk komt door een schaaleffect. Op een aangepaste procentuele schaal wordt omega 6 geassocieerd met een risicoreductie van 0,55% op de algehele incidentie van kanker, terwijl omega 3 geassocieerd wordt met 0,65% risicoreductie, wat waarschijnlijk de positieve associatie van de verhouding verklaart.

De beschermende effecten van omega 6 waren sterker bij vrouwen en mensen jonger dan 65 jaar, terwijl omega 3 vooral gunstig leek bij oudere deelnemers, mannen en rokers.

Discussie
Hoewel aanvullend bewijs nodig is voordat er definitieve conclusies getrokken kunnen worden over het verband tussen vetzuren en het ontstaan van kanker, wijzen de huidige bevindingen op een mogelijke bescheiden beschermende rol van omega 3- en omega 6-vetzuren. Deze vetzuren, aanwezig in onder andere vette vis, noten, zaden en plantaardige oliën, zouden mogelijk het risico op bepaalde vormen van kanker kunnen verlagen. De onderzoekers houden  slagen om de arm, met name als het gaat om de associatie tussen een hogere omega 3-inname en een verhoogd risico op prostaatkanker; zij geven aan dat deze vooralsnog onvoldoende begrepen is. Of deze relatie correct is of het resultaat van verstorende factoren, valt lastig te zeggen. Sowieso kan een causaal verband niet aangetoond worden met dit type studie, laat staan dat er een werkingsmechanisme bekend is. Daarnaast is het een beperking dat er geen lineair verband bestaat tussen de inname van de vetzuren en de aanwezigheid daarvan in het bloedplasma. Eerdere studies lieten zowel positieve als negatieve verbanden zien, wat wijst op een complexe relatie die mogelijk afhankelijk is van onder andere bijvoorbeeld de bron van de omega 3-vetzuren (voeding of supplementen; plantaardig alfalinoleenzuur of visvetzuren), genetische aanleg en andere leefstijlfactoren.

De volledige studie is hier te vinden.