Het verrijken van specifiek plantaardige oliën en margarines met vitamine D als oplossing voor het vitamine D – tekort.

Juist om een bijdrage te leveren aan het voorkomen van tekorten aan vitamine D hebben margarine-producerende bedrijven sinds jaar en dag de afspraak met de overheid om vitamine D toe te voegen aan margarine. Deze producten leveren hiermee een significante bijdrage aan de dagelijkse vitamine D-inname: bij gebruikers van margarines en andere verrijkte vetten dragen deze producten volgens een recente RIVM publicatie voor ongeveer 44% bij aan de inname van vitamine D. Echter, dit blijkt nog steeds onvoldoende voor een adequate vitaminestatus. Het RIVM stelt dat de mediane inname van vitamine D onder de adequate inname blijft voor het grootste deel van de Nederlandse bevolking. Er lijkt dan ook ruimte te zijn voor het extra verrijken van voedingsmiddelen zoals oliën en vetten die dagelijks door een brede doelgroep worden geconsumeerd. Ook in WHO-verband wordt momenteel gekeken of het verrijken van olien en vetten geadviseerd zou moeten worden.

Eerder onderzoek

Enige tijd geleden is specifiek onderzoek gedaan naar de geschiktheid van plantaardige olien en vetten als levensmiddel om te verrijken met vitamine D.
Door middel van een interventiestudie werd in 2019 het effect van dagelijks gebruik van een met vitamine D verrijkte plantaardige olie onderzocht. Gedurende 12 weken gebruikten 65 deelnemers 30 gram zonnebloemolie voor de bereiding van de lunch. De ene helft van de deelnemers ontving verrijkte olie (12,5 ug vitamine D per 30 gram), en de andere helft een niet-verrijkte variant. Bij het bepalen van de dosering werd rekening gehouden met enig verlies van vitamine D door verhitting van de olie. Serum 25(OH)D, de maat voor de vitamine D-status in het bloed, vertoonde een significante toename in de groep die de verrijkte zonnebloemolie gebruikte (+8,8 ± 9,3 ng/ml). De controlegroep liet een afname in serum 25(OH)D zien (-7,4 ± 6,4 ng/ml), passend bij het winterseizoen tijdens de studieperiode.

Zonlicht

Een half uur buiten in de zon is voor de meeste mensen voldoende om aan de dagelijkse vitamine D-behoefte te voorzien. Echter, in de winter schijnt de zon minder, zijn we minder vaak buiten, en daarnaast ook dikker aangekleed. Er zijn mensen die sowieso minder vaak buiten komen, bijvoorbeeld ouderen. Ook mensen die vanwege geloofsredenen bedekkende kleding dragen of mensen met een donkere huid maken minder vitamine D aan. Daarnaast kan de behoefte verhoogd zijn, zoals bijvoorbeeld bij kinderen en zwangeren. In de praktijk is de vorming van vitamine D door zonlicht en inname via de gewone voeding voor meerdere bevolkingsgroepen dan ook lager dan de adequate inname van vitamine D (VCP 2012-2016). En dat terwijl vitamine D essentieel is voor onder andere stevige tanden en botten, maar ook bijvoorbeeld voor een goede werking van het immuunsysteem. Voedingssupplementen worden wel aanbevolen, maar lang niet door alle doelgroepen daadwerkelijk geslikt.

Conclusie

Vitamine D is een vitamine met verschillende belangrijke functies, waar momenteel nog steeds veel onderzoek naar wordt gedaan. Het verrijken van plantaardige olie of producten die daarvan gemaakt zijn, lijkt een effectief middel om in een brede doelgroep de vitamine D status te verbeteren en daarmee een belangrijke bijdrage te leveren aan een optimale gezondheid.