WHO publiceert bijgewerkte richtlijnen voor totaal vet, SAFA, TFA en koolhydraten
Basisprincipes van een gezond dieet
De kernprincipes van een gezond voedingspatroon zijn volgens de WHO:
- Toereikendheid van energie en essentiële voedingsstoffen
- Balans in de drie belangrijkste energiebronnen
- Diversiteit aan voedselgroepen en voedingsmiddelen binnen voedselgroepen
- Matiging van voedingsmiddelen die kunnen leiden tot gezondheidsrisico's
Invulling van het patroon wordt verder beïnvloed door zaken als beschikbaarheid, betaalbaarheid, voorkeuren, cultuur en tradities.
Zorg voor 15 tot 30 energieprocent totaal vet
Een totale vetinname van minstens 15-20 energieprocent wordt geadviseerd om een adequate inname van energie en essentiële vetzuren te garanderen, en om de opname van in vet oplosbare vitamines te vergemakkelijken. Kies dan wel vooral meervoudig en enkelvoudig onverzadigde vetten. Een totale vetinname van maximaal 30 energieprocent draagt bij aan gewichtsverlies, een lagere body mass index en middelomtrek en een lager lichaamsvetpercentage. WHO ziet bewijs voor een dosis-respons relatie, waarbij een lagere vetinname wordt gerelateerd aan meer gewichtsverlies. Voor mensen met een stabiel, gezond gewicht kan het vetgehalte oplopen tot 40 energieprocent. Deze richtlijn is vergelijkbaar met de richtlijn van de Nederlandse Gezondsheidsraad. De Gezondheidsraad beveelt tussen de 20 en 40 energie% aan voor mensen zonder overgewicht en tussen de 20 en 35 energie% voor mensen met overgewicht.
Verminder de verzadigd vetinname tot 10 energieprocent
De WHO adviseert een maximale inname van 10 energieprocent verzadigd vet, in verband met het behoud van een gezond LDL-cholesterol en een verlaagd risico op hart- en vaatziekten. De WHO adviseert om dit verzadigd vet te vervangen door meervoudig onverzadigde vetzuren. Voor degenen met een positieve energiebalans en/of overgewicht is geen vervanging nodig, dit ter ondersteuning van een algeheel lagere energie-inname.
Geen aanbevelingen voor individuele verzadigde vetten
WHO gaf geen aanbevelingen voor individuele verzadigde vetzuren, al erkent het dat er bewijs is voor verschillende effecten van individuele verzadigde vetten. In voedingsmiddelen komen verzadigde vetten voor als mengsels, waardoor de inname van individuele vetten vaak sterk met elkaar gecorreleerd is. Voordat aanbevelingen voor individuele verzadigde vetten kunnen worden gedaan, is verder onderzoek nodig naar de gezondheidseffecten.
Verminder de inname van TFA tot maximaal 1 energieprocent, ongeacht de oorsprong
De WHO beveelt aan dat volwassenen en kinderen de inname van transvetzuren terugbrengen tot maximaal1 procent van de totale energie-inname, en beveelt aan om deze te vervangen door meervoudig of enkelvoudig onverzadigde vetzuren, voornamelijk uit plantaardige bronnen. Vervanging van transvet door verzadigd vet biedt geen gezondheidsvoordelen.
Bij deze aanbeveling wordt er geen onderscheid gemaakt tussen industriële transvetten en transvetten van herkauwers, inclusief geconjugeerd linolzuur (CLA). De WHO vond geen aanwijzingen dat de oorsprong of type transvet een verschillend effect had op bloedlipiden.
Ook de WHO-richtlijn voor verzadigd vet en transvet is vergelijkbaar met de aanbevelingen van de Nederlandse Gezondheidsraad.
Kies gezonde koolhydraten uit granen, groenten, fruit en peulvruchten
WHO adviseert een inname van koolhydraten van 40 tot 70% van de totale energie-inname, bij voorkeur uit volle granen, groenten, fruit en peulvruchten. Dit voedingspatroon kan in verband worden gebracht met een verminderd risico op chronische ziekten als diabetes, hart- en vaatziekten en kanker. De WHO adviseert daarnaast minimaal 400 gram groenten en fruit en 25 gram vezels per dag.
In de planning: ultrabewerkte en duurzame voeding
Tijdens het webinar waarin de nieuwe richtlijnen werden gepresenteerd gaf de WHO aan te gaan werken aan richtlijnen over ultrabewerkte voedingsmiddelen en duurzame voeding.
Verdere informatie
- Volledig rapport: ’Total fat intake for the prevention of unhealthy weight gain in adults and children: WHO guideline’.
- Volledig rapport: ‘Saturated fatty acid and trans-fatty acid intake for adults and children: WHO guideline’
- Volledig rapport: ‘Carbohydrate intake for adults and children: WHO guideline’
- Terugkijken webinar: ‘Launch event for WHO healthy diet guidelines and FAO-WHO concept of healthy diets’. 13 July 2023.
