Zonnebloemolie

Oorspronkelijk komt de zonnebloem uit de tropische gebieden van Midden- en Zuid-Amerika. De inheemse bevolking wist daar eeuwen geleden al olie uit de zaden te halen. De Spanjaarden brachten de zonnebloem in de 16e eeuw naar Europa, waar de plant aanvankelijk als sierplant werd beschouwd. Een Russische boer ontdekte in de 19e eeuw de zaden opnieuw als bron van olie. Zonnebloemolie wordt in heel veel producten verwerkt, bijvoorbeeld in koekjes, vleesvervangers, sauzen, chips en in frituurvetten en - oliën. Het is een veelzijdige olie die veel van de gezondere onverzadigde vetzuren bevat. 

Herkomst

Wereldwijd is zonnebloemolie één van de meest gebruikte oliën. De zonnebloemolie die in Nederland wordt verwerkt komt vooral uit de volgende landen:

herkomst zonnebloemolie

Omschrijving

De zonnebloem is een ca. 3 meter hoge plant. De wetenschappelijke naam Helianthus annuus, verwijst naar de woorden helios (zon) en anthos (bloem). Annuus slaat op de eenjarigheid van de plant: elk jaar voltooit de plant zijn levenscyclus van kieming tot zaad. De zonnebloem bloeit van juli tot oktober. Zonnebloemzaden bestaan voor ca. 53% uit vetten, 27% eiwitten en 10% koolhydraten. In veel landen worden de zaden gepeld en vervolgens rauw gegeten, als snack of bijvoorbeeld in een salade. Wanneer de zaden worden geperst levert 100 kilo zaden 45 liter olie op. Daarnaast zijn de zaden een uitstekende eiwitbron voor de diervoederindustrie.

Kleur, smaak en gebruik

Zonnebloemolie wordt meestal geraffineerd. De olie is lichtgeel van kleur en neutraal van smaak. Je kunt zonnebloemolie gebruiken om in te bakken, te braden en te frituren, in dressings voor salades en in sauzen. Zonnebloemolie wordt - samen met bijvoorbeeld koolzaadolie, sojaolie of lijnzaadolie - ook gebruikt in mengsels van olie, bijvoorbeeld slaolie of frituurolie. De olie kan worden verhit tot 220°C. In de voedingsindustrie wordt zonnebloemolie behalve in slaolie, frituurolie en salade dressings, gebruikt voor het maken van margarines. Ook wordt zonnebloemolie verwerkt in veel levensmiddelen, zoals diepvriesfrites, chips, koekjes en vleesvervangers. 

Gezondheid

Zonnebloemolie kent een gunstige vetzuursamenstelling met veel linolzuur, een essentieel omega 6-vet. Er zijn ook olien van zaden die door natuurlijke selectie een hoger gehalte aan enkelvoudig onverzadigde vetzuren hebben, de zogenoemde high-oleic zonneblomolie. Deze olien worden veelal gebruikt voor frituren. 

De vetzuursamenstelling* van zonnebloemolie is als volgt:

Totaal vet

100

Verzadigde vetten

11,2

Enkelvoudig onverzadigde vetten

29,4

Meervoudig onverzadigde vetten, waarvan

59,4

    Waarvan omega 6-vetten59,2
    Waarvan omega 3-vetten0,2

 * Bron: Hulshof PJM, 2019

Zonnebloemolie