Gezonde vetten; belangrijke bouwstenen van het mediterrane dieet

Mediterraan dieet

Het mediterrane dieet legt de nadruk op plantaardig voedsel als natuurlijke bronnen van antioxidanten en vezels, en daarnaast een beperkte inname van verzadigde vetten, dierlijke eiwitten en toegevoegde suikers. Het dieet wordt gekenmerkt door een hoge inname van totaal vet, met olijfolie als belangrijke bron van enkelvoudig onverzadigde vetten. De gunstige gezondheidseffecten van het mediterrane dieet zijn aangetoond in diverse (interventie)studies. Een recente Italiaanse studie onderzocht het effect van een aantal onderscheidende kenmerken van een traditionele mediterrane voeding (te weten voedingsvetten, vezels en polyfenolen) op verschillende risicofactoren voor hart- en vaatziekten.

Onderzoeksopzet

Voor deze studie werden de data van een subcohort van de grotere Italiaanse Moli-sani Study geanalyseerd. Dat waren in totaal 2023 gezonde deelnemers van 35 tot 79 jaar oud. Bij zowel de eerste (2005-2010) als tweede meting (2017-2010) werd de voeding bijgehouden met behulp van een gevalideerde voedselfrequentie-vragenlijst. Daarnaast werden op beide momenten dertien gezondheidsfactoren gemeten en de uitkomsten daarvan omgerekend tot een gecombineerde gemiddelde score voor het risico op hart- en vaatziekten. Dit waren onder andere lichaamsgewicht, Body Mass Index, bloeddruk, hartslag, en cholesterol-, glucose-, en ontstekingswaarden.

Resultaten

Gedurende de looptijd van de studie (12,7 jaar) daalde de gemiddelde energie-inname. Zowel de inname van koolhydraten en eiwiten, als ook de inname van totaal vet, voedingsvezels en van polyfenolen daalde. Verder daalde de bloeddruk, maar de BMI steeg. De berekende score voor het hart- en vaatziektenrisico was significant lager aan het einde van de onderzoeksperiode vergeleken met ervoor, een indicatie van een lager ziekterisico. Doordat de energieinname daalde, stegen de energiepercentages voor totaal vet, verzadigd vet en voor onverzadigde vet, zowel voor enkelvoudig als meervoudig onverzadigd vet.
De deelnemers die na 12 jaar een voeding consumeerden met een hoger energiepercentage verzadigd vet, lieten hogere scores zien op de hart- en vaatziekten-risicofactoren. De deelnemers met een hogere ratio voor enkelvoudig onverzadigd versus verzadigd vet - en mogelijk met een hogere ratio voor meervoudig onverzadigd versus verzadigd vet, maar dit is niet bekeken - werden juist geassocieerd met een lager risico op hart- en vaatziekten. Een hogere inname van voedingsvezels, maar niet van polyfenolen, werd in verband gebracht met een lagere samengestelde risicoscore.

Conclusie

In deze langlopende studie worden belangrijke componenten van de traditionele mediterrane voeding gelinkt aan verbeteringen in de risicofactoren voor hart- en vaatziekten. Ondanks deze voordelen blijkt uit een recente systematische review echter dat juist in de mediterane regio nog weinig mensen eten volgens dat traditionele voedingspatroon. Ook in deze studie is dit mogelijk het geval. De MDS-score, een score voor de mate waarin respondenten zich aan het dieet hebben gehouden, wordt niet gerapporteerd. Daarnaast bleek dat de inname van olijfolie waarschijnlijk daalde, aangezien de inname van enkelvoudig onverzadigd vet relatief veel daalde. Olijfolie bestaat voor 70% uit oliezuur,een enkelvoudig onverzadigd vetzuur. De resultaten ondersteunen de voedingsaanbevelingen, waaronder de aanbeveling tot een ruime inname van voedingsmiddelen rijk aan vezels en onverzadigde vetten.

Zie het volledige artikel hier.