Vitamine D-inname en -status vaak erg laag

Vitamine D - voeding en zonlicht 

Vitamine D zit vooral in vette vis en wordt toegevoegd aan halvarine, margarine en bak- en braadproducten. Voor specifieke doelgroepen geldt in Nederland een suppletieadvies, zoals voor kinderen tot en met 3 jaar, vrouwen vanaf 50 jaar en mannen vanaf 70 jaar, en mensen met weinig blootstelling aan zonlicht en/of een donkere huid. De belangrijkste bron van vitamine D is echter zonlicht: onder invloed van zonlicht wordt vitamine D in de huid aangemaakt. Desondanks blijkt de vitamine-inname en -status veelal onvoldoende.  

Situatie in België  

Uit onderzoek onder bijna 15.000 Belgische kinderen en jongeren tussen 0 en 18 jaar blijkt dat bijna 18 procent een ernstig tekort aan vitamine D heeft. Nog geen 30 procent van de kinderen had een toereikende vitamine D-status (> 30 ng/ml). De ernstigste tekorten (<12 ng/ml) werden gevonden bij tieners; in de leeftijdsgroep van 13-18 jaar had een kwart een ernstig tekort aan vitamine D. Aan het einde van de zomer / begin van de herfst, wanneer bloedwaarden het hoogst zouden moeten zijn, heeft nog steeds 24% van de kinderen een tekort (<20 ng/ml) of ernstig tekort (<12 ng/ml). Mogelijke verklaringen zijn het niet goed opvolgen van het suppletieadvies voor jonge kinderen (in België tot en met 6 jaar) en een beperkte blootstelling van de huid aan zonlicht. Ook zouden kinderen met obesitas meer vitamine D nodig hebben. Zo wordt in vetweefsel meer vitamine D opgeslagen, wat bijdraagt aan het lagere vitamine D-gehalte in het bloed. De onderzoekers opperen dat het verlengen van het suppletieadvies tot na het zesde jaar het risico op een vitamine D-tekort kan verlagen. 

Situatie in Nederland

Ook in Nederland lijkt de inname van vitamine D voor sommige groepen onvoldoende. Zo blijkt uit analyse van de VCP 2019-2021 data dat de inname van vitamine D uit voeding gemiddeld 2,7 µg/dag is (3,0 µg per dag voor jongens/mannen, en 2,4 µg per dag voor meisjes/vrouwen). Wanneer er wordt gekeken naar de totale inname van vitamine D uit voeding en supplementen samen, dan is de gemiddelde inname voor meisjes/vrouwen hoger (9,5 µg per dag) dan voor jongens/mannen (7,4 µg per dag). Er zijn wel aanzienlijke verschillen tussen groepen, zo is de gemiddelde vitamine D-inname uit voeding en supplementen van meiden van 12 tot 17 jaar bijvoorbeeld slechts 3,7 µg per dag terwijl 10 µg wordt aanbevolen.   

Maar veel weten we ook nog niet. Zo is het onbekend in hoeverre het suppletieadvies wordt opgevolgd en wat de daadwerkelijke vitaminestatus in de Nederlandse populatie is. Het RIVM heeft geïnventariseerd welke informatie beschikbaar is, en gaat aan de hand van die resultaten een studie opzetten om voor verschillende nutriënten de status te gaan meten en bijhouden. Dit is relevant aangezien de opvolging van suppletieadviezen lastig te meten is door middel van vragenlijsten. Het meten van een vitaminestatus in het bloed geeft een objectiever beeld. Als daaruit daadwerkelijke tekorten blijken, kunnen er passende adviezen worden verstrekt.  

Welke vorm van vitamine D is effectiever: vitamine D2 of D3

Vitamine D is te verkrijgen uit dierlijke of plantaardige bronnen. Een nieuwe Nederlandse studie onderzoekt de effectiviteit van beide vormen en concludeert dat suppletie met vitamine D3 (de dierlijke vorm) in de meeste gevallen effectiever is. De details van deze studie beschrijven we in een dit artikel. 

Nederlandse aanbevelingen voor vitamine D 

Voor een optimale vitamine D-status is het zinvol om de aanbevelingen van het Voedingscentrum te volgen. Dit betekent voor iedereen een aanbevolen dagelijkse inname van 10 μg vitamine D (20 μg boven 70 jaar), in combinatie met een suppletieadvies voor specifieke doelgroepen. Het besmeren van brood met halvarine of margarine kan helpen de aanbevelingen te halen, zo leveren vijf besmeerde boterhammen (à 6 gram per snee) in totaal 2,3 μg vitamine D.